Bir İdam Mahkumunun Son Günü (Victor Hugo)

• Fransız Edebiyatının En İyi Kitapları

Victor Hugo , aydınlanmacı hümanizmin geleneğinde, suç ile ceza ilişkisinin insansız bir mıntıka tartışılmasının anlamsızlığına işaret eder gibidir. Onun kişisi, hayat ile ölüm arasındaki dar sınır çizgisinin üzerinde, geri dönülmez bir noktada durmaktadır...  Bir İdam Mahkûmunun Son Günü Victor Hugo'nun henüz 26 yaşındayken kaleme aldığı ölümsüz eseridir. Diğer eserlerin nazaran tamamen yalın ve basit bir dille yazmıştır. Üslubun yalınlığının temel nedeni de anlatmak istediği şeyi dolandırmadan anlatamaya çalışmasıdır. İdamın her yönüyle kabul edilebilecek bir şey olmadığını ispatlamaya çalışmıştır.

Kitap dönemine göre bir baş yapıttır. Üslup ve anlatım dışında, birinci tekil şahıs ağzından yazılan ilk kitap olma özelliğini taşır. Yazıldığı dönemde bir bireyin iç dünyasını kendi ağzından anlatan ilk kitaptır. Diğer eserlerinin yanında Bir İdam Mahkumun Son Günü daha az popülerdir. Viztor Hugo denilince akla genelde diğer kült kitapları gelir. Kitap ilk yayımlandığında yazarın adı geçmemiştir. Daha doğrusu Hugo kitabı başka bir isimle yazmayı tercih etmiştir. Yazar daha sonra bu durumun nedeni olarak Fransız Devrimi'ni öne sürmüştür. Devrimden yıllar sonra bile devrim taraftarlarının tepkisini çekmesidir. Kitabın önsözünde yazarın bu tavrının haklılığını daha net görebiliyoruz.

Kitabın anlatıcısı bir insanı öldürmekten suçlu bulunmuştur. Bu suça karşılık cezası ise yine ölüm cezasıdır. Kahramanın bir adı yok, onun kaderinde sadece ölüm var. Kitabın başında kahramanın ölümden kurtulmak veya cezaya dair bir mucizeye inancı bulunur. Fakat gardiyanlar idamı yerine getirmek için gelince tüm umutları söner. Kendisi için değil, karısı, annesi ve kızı için çok üzülür. Son isteği olan kızıyla görüşmektir. Fakat babası kızını tanımaz, babasının öldüğünü savunur. Mahkumu ölümden daha çok bu durum yaralar. Mahkum beş hafta boyunca kendini ne kadar hazırlayabilirse o kadar ölüme hazırlar. Giyotinden hemen önce ise “Ah! Sırtlan çığlıkları atan halk!” diye bağırır. Yazar o dönem idama karşı halkın tutumunu eleştirmiştir. Zaten kendi de bu kitabı meydanda şahit olduğu bir idam olayından sonra yazmıştır.